10 Οκτωβρίου 2015 — 27 Μαρτίου 2016 | Θέατρο Επί Κολωνώ – Κεντρική Σκηνή
- Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Η Λουντμίλα Ραζουμόβσκαγια (Lyudmila Razumovskaya (γ.1948) είναι Ρωσίδα θεατρική συγγραφέας η οποία σπούδασε στο Θεατρικό Ινστιτούτο του Λένινγκραντ, σημερινή Αγία Πετρούπολη. Η συγγραφική της σταδιοδρομία άρχισε στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Το «Αγαπητή Έλενα Σεργκιέεβα» παρουσιάστηκε στο θέατρο το 1980 και στον κινηματογράφο το 1988 ως ένα κοινωνικό δράμα του τέλους της σοβιετικής εποχής.. Μολονότι το έργο παίχτηκε για περισσότερο από μία σαιζόν και παρόλους τους επαίνους εμένα μου φάνηκε υπερβολικό και υπέρλογο. Δεν μπορώ να φανταστώ πως άσχετα με το πολιτικό σύστημα στο οποίο έζησαν, άσχετα με την οικογένεια και την παιδεία που τους προσφέρθηκε, μπορεί να υπάρχουν νέοι με τόσο εγκληματικά αισθήματα.
Δεν αποτελεί υπερβολή ο όρος εγκληματικά μια και τα παιδιά αυτά θα έπρεπε να πάνε αμέσως στη «φυλακή» ίσως και μαζί με τους γονείς τους. Ίσως και μαζί με όλη την κοινωνία και το σύστημα που τα μεγάλωσε. Πρόκειται για «τρία λαμπρά αγόρια και ένα κορίτσι» που επειδή απέτυχαν στις εξετάσεις θεωρούν εύλογο να περάσουν στην παρανομία κάνοντας απίστευτα ανήθικες πράξεις. Με «ιερό» σκοπό την κλοπή των κλειδιών, που θα τους επιτρέψουν να αλλάξουν τα γραπτά τους για να εξασφαλίσουν την είσοδο τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εξαπατούν την καθηγήτρια τους. Εισβάλλουν στο σπίτι της λέγοντας πως ήρθαν να της ευχηθούν χρόνια πολλά για τα γενέθλια της, δωροδοκώντας την με σαμπάνια. Ποτό που σε εκείνα τα μέρη, την εποχή εκείνη, για τους πολλούς, ήταν κάτι το ονειρικό. Φυσικά εδώ γεννιέται το ερώτημα, πώς η καθηγήτρια τους δέχεται στο σπίτι της χωρίς να τους γνωρίζει τόσο καλά ούτως ώστε να μπορεί να τους δεχτεί.
Επίσης είναι γνωστό πως ένας καθηγητής γνωρίζει λίγο-πολύ την ποιότητα των μαθητών του και συνήθως είναι πολύ προσεκτικός. Παρόλα ταύτα όταν οι «φερέλπιδες νεαροί» διαπιστώνουν την αντίσταση της καθηγήτριας, η οποία για αυτούς υποτίθεται πως εκπροσωπεί το παλιό καθεστώς, κάτι που καθόλου δεν μπορώ ούτε κατ ελάχιστο να δεχτώ σαν επιχείρημα/δικαιολογία των ιδιαιτέρως ειδεχθών πράξεων τους, περνάνε στα επόμενα πλάνα. Προσπαθούν να τη γοητέψουν και να την αποπλανήσουν. Συνεχίζουν με το ακόμα πολύ πιο σοβαρό έγκλημα του εκβιασμού της με δόλωμα την άρρωστη μητέρα της που βρίσκεται στο νοσοκομείο! Γενικά ο ηθικός εκβιασμός πάει σύννεφο, στο τέλος όμως ένα από τα αποβράσματα αυτά βιάζει τη συμμαθήτρια του με την συναίνεση, αν είναι δυνατό, του φλερτ της που είναι ο άλλος συμμαθητής! Και μόνο αυτά να σκεφτεί κανείς καταλαβαίνει πως πρόκειται για εγκληματίες πρώτου βαθμού και δεν υπάρχει χώρος για περισσότερα.
Όπως φαίνεται πρόκειται για αποβράσματα της κοινωνίας, της όποιας σάπιας αποτυχημένης κοινωνίας και δεν μπορώ να πιστέψω πως η συμπεριφορά τους έχει σχέση με την εποχή, με την αλλαγή του πολιτικού συστήματος στη Ρωσία. Επίσης καθόλου δεν νομίζω ότι έχει σχέση με τις αντιθέσεις ανάμεσα στις γενεές, το παλιό και το καινούργιο. Το σημαντικότερο όμως είναι πως αυτοί οι νέοι δεν μπορούν να εκπροσωπούν, να αποτελούν έστω και ένα μικρό δείγμα της νεολαίας της καινούργιας Ρωσίας ή της οποιασδήποτε άλλης χώρας.
Ίσως κάποιος βαθμός ανηθικότητας σε δύσκολες, περίεργες, μεταβατικές εποχές να γίνεται ανεκτός, οι εγκληματίες όμως ποτέ και σε καμία χώρα. Η συγγραφέας, για της οποίας τον βίο και την πολιτεία δεν μπόρεσα να βρω κάτι περισσότερο από τα πολύ επιφανειακά, μου έδωσε την εντύπωση ότι αρέσκετε στο παλιό, με την εικόνα της ηθικής καθηγήτριας και ενοχλείται από το καινούργιο. Φοβάται αυτό που θα φέρουν οι αλλαγές μολονότι ζει σε ένα άκρως διεφθαρμένο σύστημα (πόσο μπορεί να συνηθίσει κανείς να ζει μέσα σε τέτοιες κοινωνίες) .
Θεατρική κριτική
Έως ένα κάποιο όριο θα μπορούσε να κατανοήσει κανείς τα άγχη της και την αντίδραση της στην αλλαγή αλλά ο τρόπος που παρουσιάζει το καινούργιο ξεπερνάει κάθε λογική ακόμα και την υπέρλογη. Συντελεστές: Παραγωγή: Ομάδα Νάμα Η μετάφραση (Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Ειρήνη Χαραλαμπίδου) είναι καλή. Η σκηνοθεσία (Ελένη Σκότη) πολύ καλή. Τα σκηνικά και τα κοστούμια (Γιώργος Χατζηνικολάου) υπηρετούν σωστά την παράσταση. Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος, Φωτογραφίες: Δημήτρης Στουπάκης, Βοηθοί σκηνοθέτη: Χρυσόθεμις Αμανατίδη, Βάλεια Τζανέτου Διανομή: Η Αριέττα Μουτούση στον ρόλο της Ελένα Σεργκιέεβνα δεν μου φάνηκε να εκφράζει αυτό που θα περίμενα, μάλλον έδωσε περισσότερη έμφαση στην εικόνα μιας υστερικής, γεροντοκόρης, δασκάλας. Οι: Γιάνης Λεάκος, Δημήτρης Σαμόλης, Χρήστος Κοντογεώργης, Ηρώ Πεκτέση έκαναν ότι μπορούσαν να κάνουν. Διάρκεια: 100 λεπτά