fbpx

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΑΣΛΑΝΗΣ – ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ (1790-1853) – Θεατρική κριτική

Βαθμολογία Επισκεπτών: 5

Ο Δημήτριος Βυζάντιος, γεννημένος το 1790 στην Κωνσταντινούπολη ήταν ένας ακόμα Κωνσταντινουπολίτης, μέσα στους τόσους πολλούς που βοήθησαν στη δημιουργία της νεότερης Ελλάδας και του Ελληνικού κράτους. Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Χατζηασλάνης, προτίμησε όμως το Βυζάντιος λόγω της καταγωγής του. Στην Πόλη όπου μεγάλωσε, μαζί με τις άλλες γνώσεις έμαθε αγιογραφία την οποία και εξασκούσε ως επάγγελμα μέχρι να την εγκαταλείψει το 1812.

Έχοντας μόρφωση αλλά και γνώστης ξένων γλωσσών είχε αναλάβει υπηρεσίες σε πολύ υψηλές θέσεις όπως αυτή του διερμηνέα του Μπέη της Τύνιδας. Όταν ξέσπασε η Ελληνική επανάσταση πήγε στην Κυπαρισσία αγωνιζόμενος στο μεσσηνιακό στρατόπεδο. Υπηρέτησε ως Γραμματέας της Πελοποννησιακής Γερουσίας, γραμματέας στην επαρχία Τριφυλίας και έπαρχος Κορώνης-Γαστούνης. Επίσης υπηρέτησε ως Γραμματέας του πρώτου εγκληματικού δικαστηρίου που δημιουργήθηκε από τους αγωνιστές της επανάστασης το 1826 αλλά και ως γραμματέας Πολεμικών. Ο τραγικός θάνατος του Καποδίστρια και ο ερχομός του Όθωνα, που προκάλεσαν αλλαγές στα πολιτικά πράγματα, τον έκανε να αισθανθεί ότι το πολιτικό κλίμα που δημιουργήθηκε δεν τον εξέφραζε. Για αυτό και προτίμησε να απομακρυνθεί από τα δημόσια αξιώματα, να αποσυρθεί στην Πάτρα όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1853, εργαζόμενος ως αγιογράφος. Αγιογράφησε την εκκλησία του Αγίου Ανδρέα όπως και πολλές άλλες εκκλησίες της Πελοποννήσου.
Στη λογοτεχνία παρουσιάστηκε με το θεατρικό του έργο Βαβυλωνία που έγραψε το 1836. Στη συνέχεια έγραψε τις κωμωδίες: Σινάνης, Γυναικοκρατία και Κόλαξ. Επίσης έγραψε διηγήματα και μυθιστορήματα.
Η Βαβυλωνία αποτελεί την πρώτη νεοελληνική κωμωδία, το πρώτο θεατρικό έργο που παίχτηκε στην ελεύθερη Ελλάδα. Παρουσιάστηκε σε πολλές παραστάσεις στον ελλαδικό χώρο αλλά και όπου αλλού υπήρχαν Έλληνες. Με το έργο του αυτό ο Βυζάντιος διαμόρφωσε την ελληνική κωμωδία του δέκατου ένατου αιώνα. Το 1970 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιώργου Διζικιρίκη

Το έργο

Ο Βυζάντιος γράφει μια απλή, λαϊκή ιστορία απλών ανθρώπων και όχι ηρώων της επανάστασης αλλά ο σκοπός του είναι άλλος. Σε ό,τι αφορά στην ιστορία βλέπουμε το εσωτερικό μιας λοκάντας του Ναυπλίου (λέξη που χρησιμοποιείται στην Τουρκία μέχρι και σήμερα για τα εστιατόρια) στην οποία τρώνε και πίνουν, χορεύουν, γλεντούν και τραγουδούν Έλληνες-Ρωμιοί από τα διάφορα μέρη όπου υπάρχει ελληνισμός (Ανατολίτης από την Καισάρεια, Μωραϊτης, Χιώτης, Αρβανίτης, Κριτικός, Κύπριος καθώς και ένας λογιότατος).
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
antoniadis
Γιορτάζουν τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων στη ναυμαχία του Ναυαρίνου ελπίζοντας στην απελευθέρωση της Ελλάδας και τη δημιουργία ελληνικού κράτους. Μια πραγματικά πολύ σπουδαία νίκη που έπαιξε σημαντικότατο ρόλο για ό,τι ακολούθησε. Ο κάθε ένας, όπως είναι φυσικό, μιλάει με το δικό του τοπικό γλωσσικό ιδίωμα που σε κάποιες περιπτώσεις δυσκολεύει τη συνεννόηση. Ο συγγραφέας τονίζει επίσης εμφατικά τις πολιτισμικές διαφορές που υπάρχουν ανάλογα με την καταγωγή του καθενός. Στο αποκορύφωμα του επικοινωνιακού προβλήματος ο κρητικός χρησιμοποιεί τη λέξη (κουράδια) που εξαγριώνει τον μεθυσμένο αρβανίτη ο οποίος τον πυροβολεί τραυματίζοντας τον ελαφρά. Το γεγονός προκαλεί την παρέμβαση της αστυνομίας. Εμφανίζεται ένας Ζακυνθινός πολύ γκροτέσκος αστυνομικός με φτερά και μπιχλιμπιδάτη στολή καθώς και γελοία συμπεριφορά. Προσπαθώντας να εξιχνιάσει την υπόθεση του τραυματισμού χρησιμοποιεί τις λέξεις κάζο πενσάτο (εκ προμελέτης) και κάζο ατσιντέντε (ατύχημα) σε βαθμό που κουράζει. Τελικά λόγω της ασυνεννοησίας που δημιουργεί με τις ερωτήσεις που κάνει τους βάζει όλους στη φυλακή! Έτσι αυτοί που γιόρταζαν την ελευθερία χάνουν τη δική του ατομική ελευθερία. Μετά όμως από την αίτηση προς τη Διοίκηση που υπαγόρεψε στον λογιότατο ο ανατολίτης, η Διοίκηση τους αθωώνει όλους για να επιστρέψουν στην ταβέρνα όπου ξεπερνώντας τις όποιες διαφορές τους συνεχίζουν το γλέντι τους.
Σε πρώτη ματιά ο Βυζάντιος σατιρίζει με πολύ χιούμορ αλλά και αγάπη τους Έλληνες που ζουν σε διάφορες περιοχές. Τονίζει ιδιαίτερα την ασυνεννοησία αλλά ακόμα περισσότερο την έλλειψη παιδείας, την αγραμματοσύνη που δημιουργεί το πραγματικό χάσμα επικοινωνίας. Με πολύ μεγάλη μου λίπη νομίζω ότι παρόλο που πέρασαν τόσα πολλά χρόνια και μολονότι ο λαός μορφώθηκε και πήρε πτυχία πολύ φοβάμαι ότι δεν καλλιεργήθηκε όσο θα έπρεπε για αυτό και βλέπουμε αυτά που βλέπουμε, αυτά που μας στενοχωρούν βαθύτατα. Στο έργο η ασυνεννοησία μοιάζει να οφείλεται στα διάφορα γλωσσικά ιδιώματα, στους διαφορετικούς χαρακτήρες και τρόπους συμπεριφοράς, στα ξεχωριστά ήθη και έθιμα στην πραγματικότητα όμως εν μέρει οφείλεται σε αυτά, το σπουδαιότερο είναι ότι οι προσπάθειες διαφωτισμού (Κοραής, Ρήγας, Μοισιόδαξ και άλλοι) δεν είχαν ακόμα πετύχει τον σκοπό τους στον βαθμό που θα βοηθούσε.

Συντελεστές

Η Σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να γίνει στο ανέβασμα του έργου αυτού. Τα Σκηνικά των Σάκη Μπιρμπίλη-Γιάννη Κακλέα εξαιρετικά όπως και τα Κοστούμια της Ηλένιας Δουλαδίρη. Οι Φωτισμοί: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Σάκης Μπιρμπιλης πάρα πολύ σωστοί. Δημιουργούν πάντα την κατάλληλη ατμόσφαιρα. Μουσική σύνθεση, μουσική επιμέλεια: Μαρίζα Ρίζου
Κίνηση: Αγγελική Τρομπούκη. Όλος ο θίασος χορεύει και τραγουδάει υπέροχα (Πάτο, πάτο φίλησέ τη και από κάτω).
Βίντεο: Μιχάλης Κλουκίνας
Βοηθός σκηνοθέτη: Καλλιόπη Γερακιανάκη
Βοηθός σκηνογράφου: Νατάσα Τσιντικίδη
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιωάννα Καλαβρού
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Επιστημονικός σύμβουλος: Στέφανος Καβαλλιεράκης
Δραματολόγος Παράστασης: Εύα Σαραγά

Διανομή

Ανατολίτης, ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης. Ένας πολύ καλός ηθοποιός που είναι ασύγκριτος στους ρόλους του Κωνσταντινουπολίτη (Πολίτικη Κουζίνα) και του Ανατολίτη (κιοφτέδες, ροβίθια, παστουρμά με αυγά, πιπέρια-μιπέρια).
Ο Επτανήσιος Αστυνομικός: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος μου φάνηκε υπερτονισμένος, γκροτέσκος. Πολύ τσαλίμι, πολύ σκέρτσο, σίγουρα ο συγγραφέας δεν συμπαθούσε τους αστυνομικούς και την εξουσία.
Ο Κρής: Κώστας Αποστολάκης σωστός στην ερμηνεία και στη γλώσσα αλλά ο μεγάλος κλαυθμός και οδυρμός του κρατάει πολλή ώρα, κουράζει και δεν ταιριάζει.
Ο Τζουμερκιώτης: Λάμπρος Κτεναβός καθώς και ο Λογιότατος: Θανάσης Δήμου πάρα πολύ καλοί όπως και όλοι οι άλλοι ηθοποιοί του θιάσου: Πελοποννήσιος: Θοδωρής Σκυφτούλης, Χίος: Γιάννης Κότσιφας
Αρβανίτης: Κώστας Μαγκλάρας, Κύπριος: Δημήτρης Φουρλής
Ξενοδόχος : Μιχάλης Βαλάσογλου, Γραμματεύς της Αστυνομίας: Πάνος Ζυγούρος, Στρατιώτες: Κωνσταντίνος Ζωγράφου, Σπύρος Κυριάκος
Κανέλλα: Νίκη Λάμη, Γαρούφω: Κωνσταντίνα Τάκαλου
Ιατρός αμαθής: Κωνσταντίνος Γαβαλάς
Μουσικός επί σκηνής: Παναγιώτης Κωστόπουλος
Φωτογράφος παράστασης: Σταύρος Χαμπάκης

Διάρκεια 50 λεπτά

2 σκέψεις στο “ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΑΣΛΑΝΗΣ – ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ (1790-1853) – Θεατρική κριτική”

  1. 5

    Εκτ”ος από την πολύ ωραία κριτική παρουσίαση της παράστασης υπάρχουν και πολύ ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία

    Απάντηση

Γράψτε απάντηση στο Ελισάβετ Ακύρωση απάντησης

Θέατρο - mytheatro.gr