“ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Η ΜΠΕΗΜΠΙ ΤΖΕΗΝ” – Θέατρο Σφενδόνη

Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης

«ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Η ΜΠΕΗΜΠΙ ΤΖΕΗΝ» (Whatever Happened to ‘Baby Jane’?) Από Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2016 | Θέατρο Σφενδόνη > Πλάκα – Ακρόπολη

Το έργο, θεατρική μεταφορά, βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Henry Farrell, “Baby Jane”, από το οποίο ο Lukas Heller έγραψε το σενάριο της πολύ επιτυχημένης ταινίας (1962), σε σκηνοθεσία και παραγωγή Robert Aldrich, με πρωταγωνίστριες τις δύο μεγάλες δόξες του Hollywood: την Bette Davis ως Jane Hudson και την Joan Crawford ως Blanche Hudson (των οποίων η καριέρα βρισκόταν σε κάμψη ενώ μετά από αυτήν την ταινία απέκτησε και πάλι την αρχική της λάμψη). Το φιλμ προτάθηκε για πολλά βραβεία αλλά πείρε μόνο το Όσκαρ για τα κοστούμια της Norma Koch και το Laurel Award for Golden Laurel for Sleeper of the Year.

Άσχετα με τα βραβεία η ταινία είχε μεγάλη επιτυχία (και εισπρακτική) αποτέλεσε δε πρότυπο ψυχολογικού θρίλερ τρόμου (έχει χαρακτηριστεί και ως μαύρη κωμωδία, Grand Guignol), για να ακολουθήσουν και άλλες, με ψυχολογικά διαταραγμένες, ηλικιωμένες γυναίκες όπως: Hush… Hush, Sweet Charlotte, What Ever Happened to Aunt Alice? What’s the Matter with Helen? Και την ιταλική παρωδία What Ever Happened to Baby Toto? Το 1991 υπήρξε remake της ταινίας για την τηλεόραση με πρωταγωνίστριες τις δύο πραγματικές αδελφές, Vanessa and Lynn Redgrave. Το θέμα Το έργο είναι στην αρχή παιδιατρικό και μετά ψυχιατρικό, εφιαλτικό. Πως πρέπει και πως χειρίζονται οι γονείς ένα χαρισματικό παιδί, ένα παιδί θαύμα; Το εκμεταλλεύονται για να αποκτήσουν χρήματα; Το αγαπάνε και το θαυμάζουν πραγματικά; Με ποιο τρόπο διαμορφώνουν τις σχέσεις του χαρισματικού παιδιού με τα αδέλφια του; Και το μεγάλο επίσης ερώτημα, τι γίνονται τελικά τα χαρισματικά παιδιά όταν μεγαλώσουν; Συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους με την ίδια λάμψη ή κάποτε τα φώτα σβήνουν και μένει στο σκοτεινό και θλιβερό παρών η ανάμνηση ενός λαμπρού παρελθόντος με όλα τα επακόλουθα; Πως διαμορφώνεται ο χαρακτήρας των παιδιών αυτών; Η αρχική επιτυχία φτάνει για να είναι ευτυχισμένα ή καταλήγει στην πίκρα και στην κακία; Στην πραγματικότητα αυτή είναι κατά τη γνώμη μου η ουσία του έργου και όλα τα άλλα είναι σημεία του σεναρίου που συμπληρώνουν την έκβαση μιας τέτοιας περίπτωσης.

Η Baby Jane είναι ένα χαρισματικό, όμορφο, ξανθό κοριτσάκι που χορεύει και τραγουδάει θαυμάσια. Οι εμφανίσεις της είναι πάντα sold out. Ο πατέρας της τη συνοδεύει στο πιάνο, κάνει την επαφή με το κοινό, αλλά φροντίζει και να πουληθεί η κούκλα ομοίωμα της Jane για να βγάλει χρήματα. Η Jane λατρεύει τον πατέρα της (I have written a letter to daddy, saying I love you), αυτός όμως την αγαπάει ή απλά την εκμεταλλεύεται; (κακοποίηση παιδιού με την εργασία). Μπορεί και να την αγαπάει αλλά και να την εκμεταλλεύεται. (Στην ταινία υπάρχει μια πολύ σημαντική σκηνή, στο βάθος της αίθουσας η μητέρα παρακολουθεί την κόρη της έχοντας δίπλα την αδελφή της Jane, την Blanche, η οποία με μεγάλη δυσκολία συγκρατεί τη ζήλεια που μπορεί να φτάνει και στο μίσος προς την αδελφή της). Δεύτερο πολύ σοβαρό γονεϊκό λάθος. Κουβαλώντας στην ψυχή τους αυτή την εικόνα ποια μπορεί να είναι η σχέση που μπορούν να οικοδομήσουν οι δύο αδελφές. Αν δε ληφθεί υπόψη και ότι τα παιδικά ψυχικά τραύματα μας σημαδεύουν για όλη μας τη ζωή, δεν χρειάζεται να προβληματιστεί κανείς για το υπόλοιπο της υπόθεσης του έργου.

Όταν τα φώτα σβήνουν για την Jane οι προβάλεις ανάβουν για την αδελφή της και τότε αρχίζει το μίσος και η ζήλεια από την άλλη πλευρά, από την Jane προς την Blanche (δεν είναι καθόλου τυχαίο που στην ταινία η Blanche, βρίσκει σε ένα συρτάρι, τη φωτογραφία της μουντζουρωμένη από την αδελφή της). Μίσος και κακία που φτάνουν στον βασανισμό (της σερβίρει ποντικούς για γεύμα) και στο έγκλημα, αντιδράσεις οι οποίες βγαίνουν από τον ονειρικό, εφιαλτικό και ψυχικά διαταραγμένο κόσμο της. Η Jane που είναι πλέον υποχρεωμένη να περιποιείται την αδελφή της η οποία έχει μείνει παράλυτη μετά από ένα πολύ ύποπτο τροχαίο ατύχημα το οποίο αποτέλεσε αιτία διακοπής της καριέρας της. Η μία αδελφή σκέφτεται να πουλήσει το σπίτι και να βάλει την αδελφή της σε ίδρυμα, η άλλη ετοιμάζει επανεμφάνιση στη σκηνή (βρίσκει και πιανίστα για να την συνοδεύει), φυσικά δεν γίνεται τίποτα από όλα αυτά και ακολουθεί το τραγικό τέλος λίγο πριν από το οποίο γίνονται τρομερές αποκαλύψεις για το ατύχημα που τελικά δεν ήταν καθόλου ατύχημα. Οι συντελεστές Πάντα πιστεύω πως είναι δύσκολο το ανέβασμα γνωστών έργων με ρόλους τους οποίους έχουν ερμηνεύσει ιερά τέρατα του παγκόσμιου κινηματογράφου ή του θεάτρου.

Φυσικά και από την αρχή πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κινηματογράφος είναι κινηματογράφος και το θέατρο είναι θέατρο. Στη συγκεκριμένη παράσταση νομίζω πως ένα από τα προβλήματα έχει να κάνει με το αχανές της αίθουσας. Δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε παραστάσεις σε τόσο μεγάλους χώρους. Ο τεράστιος χώρος, σε δύο επίπεδα, με την υψηλή οροφή σίγουρα δημιουργούν προβλήματα σκηνοθεσίας, σκηνικών, φωτισμών, ήχου κτλ. Παρόλα ταύτα νομίζω πως έγινε ότι καλύτερο μπορούσε να γίνει. Τα κοστούμια, λίγο πολύ, είναι, γιατί όχι, αντίγραφα αυτών της ταινίας. Σε ότι αφορά στους δύο κεντρικούς ρόλους ξέρουμε ότι αντίθετα με τις ηθοποιούς της ταινίας που δεν συμπαθούσαν η μια την άλλη (γνωστή περίπτωση στο Hollywood η οποία λέγεται ότι βοήθησε στις καταπληκτικές ερμηνείες αλλά και σκανδαλοθηρικά στην προώθηση της ταινίας) τέτοιο πρόβλημα δεν υπάρχει μεταξύ της Ρούλας Πατεράκη και της Ρένης Πιττακή. Μολονότι άκουσα διαφορετικές κριτικές πιστεύω ότι και οι δύο ηθοποιοί έκαναν ότι καλύτερο μπορούσαν. Η Baby Jane της Πατεράκη νομίζω πως είναι πολύ πειστική και δεν πρέπει να συγκρίνεται με την Davies. Το ίδιο ισχύει και για την Blanche της Πιττακή.

Οι ηθοποιοί που παίζουν τους άλλους ρόλους είναι πολύ καλοί. Πήγα στην παράσταση της πρώτης μέρας και μάλιστα όταν η κυρία Πατεράκη είχε κάποια ίωση, δεν μπορώ να πω πως έχασα τον χρόνο μου, ούτε πως είδα μια κακή παράσταση. Λαμβανομένης υπόψη της ίασης της πρωταγωνίστριας αλλά της όποιας βελτίωσης στο πέρασμα των ημερών, νομίζω πως αξίζει να δουν οι θεατρόφιλοι το πολύ καλό αυτό έργο. Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος. Δραματουργική Επιμέλεια: Απόλλων Παπαθεοχάρης – Δανάη Παπουτσή. Σκηνοθεσία – Σκηνικά – Κοστούμια: Απόλλων Παπαθεοχάρης Μουσική: Γιάννης Χριστοδουλόπουλος. Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Παπουτσή. Διεύθυνση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα Παραγωγή: Λυκόφως-Γιώργος Λυκιαρδόπουλος Ερμηνεύουν οι: Ρούλα Πατεράκη: Μπέημπι Τζέην/ Ρένη Πιττακή: Μπλανς Στέλλα Γκίκα: Έντνα Πηνελόπη Μαρκοπούλου: Κυρία Μπέητς – Ντήλια Αλέξιος Διαμαντής: Έντουιν

Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr