Η ιστορία τους στο χρόνο
- Γράφει η Αγγελική Γκαλμπένη
Οι αστυνομικές ιστορίες είναι πάλι στα πάνω τους! Είτε μιλάμε για κινηματογράφο, είτε για λογοτεχνία είτε για την τηλεόραση ακόμα και στα ένθετα των εφημερίδων! Αναρωτηθήκατε ποτέ, πότε και γιατί είναι ένα είδος στα πάνω του; Όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο ο λόγος είναι οικονομικός. Σε περιόδους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης οι αστυνομικές ιστορίες ξαναέρχονται στην επιφάνεια, όπως επίσης σε περίοδο κρίσης έκανε την εμφάνιση του για πρώτη φορά αυτό το είδος.
Στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε γραπτώς το 1927 στο περιοδικό «ΘΕΑΤΗΣ» με το έργο του Παύλου Νιρβάνα «Έγκλημα του Ψυχικού». Το «έγκλημα του Ψυχικού» στην ουσία ήταν παρωδία του 
είδους όπου ο ήρωας επιθυμώντας την δόξα ομολογεί ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Για καιρό ακολούθησαν αντιγραφές έργων του εξωτερικού και ιδιαίτερα της Αμερικής, ενώ το πρώτο καθαρόαιμο ελληνικό μυθιστόρημα γράφτηκε από την Ελένη Βλάχου στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (της εφημερίδας του πατέρα της) και είχε τίτλο: «Το μυστικό της ζωής του Πέτρου Βερίνη» (1938). Η πρώτη ελληνική ταινία αστυνομικού μυστηρίου θεωρείται «Το ποντικάκι» (1952), που ήταν και η παρθένα κινηματογραφική εμφάνιση της Αλίκης Βουγιουκλάκη σε σενάριο του Τσιφόρου.
Στον διεθνή κινηματογράφο τώρα, η αρχή έγινε το 1931 με την ταινία «ο Δράκος του Ντίσελντορφ» του Φριτς Λανγκ. Ήταν η ναζιστική περίοδος στην Γερμανία η οποία εξαπλωνόταν ραγδαία και πολλοί καλλιτέχνες βρήκαν ευκαιρία να διαφύγουν στην Αμερική. Έτσι και ο Φριτς Λανγκ ο οποίος δημιούργησε την πρώτη του ομιλούσα ταινία, εισήγαγε ένα συγκεκριμένο στυλ σκηνοθεσίας αλλά και την εγκληματική παθολογία στον κινηματογράφο. Έτσι ξεκίνησαν τα λεγόμενα «Φιλμ νουάρ», τίτλος που δόθηκε άτυπα από έναν γάλλο κριτικό κινηματογράφου. Ένα είδος ταινιών με δραματικούς φωτισμούς και μια ψυχολογικά εκφραστική προσέγγιση στο σκηνοθετικό κάδρο. Ακολούθησαν οι ταινίες «20.000 χρόνια στο Σινγκ Σινγκ» και «Ιδιωτικός ντετέκτιβ 62» (Κερτίζ, 1932). Οι Άγγλοι το προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα κι έτσι το 1933 με βάση το σενάριο και τη σκηνοθεσία του φιλμ νουάρ, έρχεται η πρώτη ταινία τρόμου με τίτλο «Ο αόρατος άνθρωπος» του Τζέιμς Γουέιλ.
Στην αρχή, το είδος επηρεάστηκε πολύ απ’ το κίνημα του εξπρεσιονισμού, που άνθιζε τη δεκαετία του ’10 και του ’20 στη Γερμανία και αργότερα απ’ τον ιταλικό νεορεαλισμό που με ντοκυμαντερίστικη διάθεση οι κινηματογραφιστές της εποχής παρουσίαζαν την αυθεντικότητα και αυτό τους επέτρεψε σε μεταγενέστερες ταινίες και την χρήση του γυμνού και πιο ερωτικού στοιχείου. Ο Ντάσιελ Χάμετ είναι απ’ τους πρώτους που ασχολήθηκαν με το αστυνομικό μυθιστόρημα στον γραπτό λόγο ξεκινώντας απ’ την δεκαετία του ’20 και λίγο αργότερα ο Τζέιμς Κέιν έγραψε το πασίγνωστο πια «Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές» (1934).
Σήμερα είναι πολυάριθμες οι σειρές οι οποίες βασίζονται στις αστυνομικές ιστορίες, σε αστυνομικά μυθιστορήματα κτλ, ενώ η πιο πρόσφατη ταινία που έχουμε, που είναι και η πιο εξελιγμένη σε τεχνικά θέματα φυσικά, είναι το «Mea Culpa» (ελλ. τίτλος: «Λάθος στο Λάθος», από 31/7 στις αίθουσες) σε σκηνοθεσία Φρεντ Καβαγιέ, ο οποίος έχει παρελθόν με τις ταινίες δράσης κι έτσι και σε αυτήν την αστυνομική ιστορία έχει προσθέσει πολύ γρήγορη πλοκή και πλάνα.
Οι αστυνομικές ιστορίες είναι ένα είδος στον κινηματογράφο και ειδικά στη λογοτεχνία που έχει φανατικούς υποστηρικτές. Με τις εποχές του όμως. Μπορεί όταν η Ελλάδα βγει απ’ την οικονομική κρίση να μας φαίνονται και πάλι ξεπερασμένες, όπως συνέβη στις πολύ αρχές της δεκαετίας του ’80 και να χρειαστεί μετά άλλη μια 20ετία για να ενδιαφερθούμε ξανά γι’ αυτές. Μπορεί και όχι. Εγκλήματα πάντως θα συνεχίσουν να γίνονται. Είτε από ανθρώπους σε ανθρώπους, είτε από τις κυβερνήσεις στο λαό τους…