Ο σεβασμός και η συγκίνηση έχουν πάντα κοινό παρονομαστή την απλότητα και τη μνήμη. Το αφιέρωμα που ετοίμασαν η Χριστίνα Μαξούρη και ο Δημήτρης Χαλιώτης στην Σωτηρία Μπέλλου στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών ευτύχησε να τοποθετηθεί στο φυσικό του χώρο: στη φιλόξενη αυλή της ταβέρνας του κυρ Ηλία στον πεζόδρομο του Θησείου, όπου στήθηκε ένα μικρό πάλκο για τους ερμηνευτές, με το κοινό να κάθεται στα τραπεζάκια της ταβέρνας, συνοδεία μιας φιάλης κρασιού – κέρασμα της παραγωγής.
- Κείμενο Κάτια Σωτηρίου
- Φωτογραφίες για το Mytheatro Ελπίδα Μουμουλίδου
Η είσοδος της Χριστίνας Μαξούρη και των εκλεκτών μουσικών της έγινε από την πλαϊνή είσοδο της αυλίτσας, μέσα από τα δέντρα, να τραγουδούν. Από την αρχή της ζεστής αυτής βραδιάς, όλα συνηγορούσαν σε κάτι απλό, και όμορφο.
Η δημιουργική έμπνευση του αφιερώματος έγινε από θαυμασμό και συγκίνηση για την Σωτηρία Μπέλλου, για το «μεγαλείο» της παρουσίας της στο τραγούδι καθώς και για την πολυτάραχη ζωή της που έκρυβε όλον αυτόν το βιωματικό πόνο. Παντρεύτηκε στα 17, φυλακίστηκε στα 18 της αφού έριξε βιτριόλι στον άντρα της. Ήρθε στην Αθήνα το 1940 και έκανε διάφορες δουλειές για να επιβιώσει. Απορρίφθηκε από τη μάνα της και την οικογένεια της. Κλείστηκε σε δύο ψυχιατρικές κλινικές, του Λυμπέρη και το Μαρκομιχελάκειο. Αρρώστησε με καρκίνο και έφυγε το 1997 στην Αθήνα, στο Νοσοκομείο «Σωτηρία».
Στο αφιέρωμα ακούστηκαν τα μεγάλα της τραγούδια, αλλά και ιστορίες της ζωής της, ο ρόλος του Πατσιφά, του Ξάφη, του Τσιτσάνη, γράμματα που έγραψε η ίδια στη μάνα της. Ιστορίες γεμάτες από πάθη ασίγαστα και παραμυθίες υπαρξιακές ενός ανθρώπου λαϊκού, με ανυψώσεις και καταβυθίσεις, που οδηγούν το θεατή να συμπονέσει τη γυναίκα αυτή, να την κατανοήσει. Μέσα από την σύντομη αφήγηση της ζωής της από την Χριστίνα Μαξουρη, ακόμα και κάποιος που δεν ήξερε το παρελθόν της Μπέλλου μπορούσε να αντιληφθεί πια πώς όλα αυτά τα έντονα βιώματα μεταφράστηκαν σε εικόνες και ηχοχρώματα που ταξίδευσαν στα αυτιά μας. Γιατί η Μπέλλου ήταν γνήσια ρεμπέτισσα και χρειάστηκε μεγάλο κόπο για να αντέξει το βάρος και τις απαιτήσεις αυτής της ζωής, αλλά και της έξης της με το τζόγο.
Αξίζει να σταθούμε σε μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της βραδιάς… η Μαξούρη εξιστορεί ένα περιστατικό όταν η Μπέλλου βρέθηκε στη Γαλλία μαζί με άλλους σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες. Τη στιγμή που θα ανέβαινε στη σκηνή έγινε διακοπή ρεύματος, και εκείνη αποφάσισε να τραγουδήσει μέσα στο θέατρο στο σκοτάδι, α καπέλα. Και ακολουθεί η ίδια η Μαξούρη , με τη σεμνότητα που τη διακρίνει, να τραγουδά α καπέλα, φωτισμένη μόνο από τα φώτα της πόλης. Έτσι το αριστούργημα του Λάγιου, με τους στίχους του Μπουρμπούλη, «Θα με δικάσει ο κούκος και τ’ αηδόνι» είχε την τύχη να συναντήσει τη λαϊκή λιτότητα στην ερμηνεία της Μαξούρη. Ήταν μια στιγμή βαθιάς υπόκλισης του κοινού στο τόσο ταλαντούχο αυτό κορίτσι που μας καθήλωσε με τη φωνή της.
Η Χριστίνα Μαξούρη δεν έχει μόνο αυτή την υπέροχη φωνή με το τεράστιο βάθος και τον ακριβή τονισμό των λέξεων, αλλά φέρει τη δωρικότητα της Μπέλλου, την ορμητικότητα της φωνής της. Κυρίως όμως έχει αυτόν τον γενναιόδωρο συναισθηματισμό που χρωματίζει όχι μόνο το τραγούδι της, αλλά και την αφήγηση των ιστοριών, που φανερώνει τη βαθιά της εκτίμηση και σεβασμό για τη μεγάλη ρεμπέτισσα. Είναι μια φωνή αψεγάδιαστη, χωρίς φτιασίδια: η Μαξούρη δε μιμείται τη Μπέλλου, αλλά μεταφέρει την αύρα και τον τρόπο της, όπως πολύ εύστοχα τον περιέγραψε παλιότερα ο Θωμάς Κοροβίνης: « η Σωτηρία Μπέλλου με το τραγούδι της εκφράζει με έναν βαθύ, σπαρακτικό καημό, τα προαιώνια παράπονα της φυλή μας, παντρεύει ένα θηριώδες αδάκρυτο παράπονο μαζί με μιαν ιερή αγανάκτηση και απαίτηση για δικαίωση».
Το αφιέρωμα αυτό ήταν τόσο ζωντανό σε μνήμες και συναίσθημα, που ένιωθες ότι κάπου κρυμμένη θα ήταν η Μπέλλου και θα κουνούσε το κεφάλι της με ικανοποίηση. Ήταν ένα αφιέρωμα που κατάφερε να «ξεμουδιάσει» συναισθηματικά το κοινό μετά την πολύμηνη ακινησία του. Ήταν κάτι που όλοι νιώσαμε ότι το είχαμε ανάγκη.
Η παράσταση ήταν αφιερωμένη στη Σοφία Αδαμίδου, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
Ιδέα – Επιμέλεια κειμένων Δημήτρης Χαλιώτης
Καλλιτεχνική επιμέλεια Δημήτρης Χαλιώτης, Χριστίνα Μαξούρη
Σκηνογραφία Σωτήρης Μελανός / Φωτισμοί Νίκος Βλασόπουλος
Ηχοληψία Γιάννης Παξεβάνης
Φωτογραφίες Μαρίλη Ζάρκου / Τραγουδά η Χριστίνα Μαξούρη
Μουσικοί Βασίλης Κορακάκης μπουζούκι, φωνή, Δημήτρης Κουφογιώργος μπουζούκι, Βασίλης Προδρόμου κιθάρα, φωνή, Δημήτρης Κούστας ακορντεόν
Οργάνωση παραγωγής Πάνος Σβολάκης
Εκτέλεση παραγωγής Κατερίνα Μπερδέκα – Θεατρικός Οργανισμός MeWe