(Pierre Carlet de Chamblain de Marivaux 1688-1763)
Τον Μολιέρο λίγο πολύ όλοι τον ξέρουμε. Όπως ξέρουμε και τους χαρακτήρες των κωμωδιών του. Τον Μαριβώ που επίσης ήταν ένας πολύ σημαντικός συγγραφέας θεατρικών έργων, της εποχής του διαφωτισμού, δεν τον ξέρουμε. Σίγουρα δεν τον ξέρουμε όσο θα έπρεπε και ας είναι ένας από τους πολύ μεγάλους Γάλλους θεατρικούς συγγραφείς του δέκατου όγδοου αιώνα που εκτός από πολλές κωμωδίες έχει γράψει ποιήματα, δοκίμια και μυθιστορήματα (δυστυχώς ημιτελή).
Ο συγγραφέας παρόλο που σπούδασε νομικά ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία (δεν ήταν και ο μόνος) γράφοντας την πρώτη του κωμωδία στην ηλικία των είκοσι χρόνων. Στα εικοσιτέσσερα του εκδόθηκε το πρώτο μυθιστόρημα που έγραψε. Γόνος πλούσιας οικογένειας (αργότερα καταστράφηκε οικονομικά) με ευγενική καταγωγή και πρόσβαση στο παλάτι σύχναζε στα κοσμικά όσο και στα φιλολογικά σαλόνια της εποχής (σαλόνια διαφόρων Μαντάμ). Ταυτόχρονα έγραφε άρθρα σε περιοδικά μέχρι που δημιούργησε το δικό του περιοδικό, τον Γάλλο Θεατή (Spectateur Francais, 1720-1724).
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Το 1742, κυρίως, κατά τη γνώμη μου, λόγω της επιρροής των γνωριμιών του, εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας με αντίπαλο τον Βολταίρο!
Στη συνέχεια μετά από διάφορους πειραματισμούς στράφηκε στην αισθηματική κωμωδία καθιερώνοντας σημαντικές αλλαγές. Έγραψε ρομαντικά ερωτικά έργα με τα λεπτά συναισθήματα και τις ευαισθησίες της εποχής (Ο θρίαμβος του έρωτα (Le Triomphe de l’amour), το Παιχνίδι του έρωτα και της τύχης (Le Jeu de l’amour et du hasard). Ο λεκτικός του πλούτος, η νέα δική του γλώσσα ονομάστηκε marivaudage.
Στα ερωτικά του έργα ασχολείται με αυτά που προκαλεί ο φτερωτός θεός σε όσους ερωτεύονται, την ανάλυση των αισθημάτων αλλά και με τους διάφορους τρόπους της τέχνης της κατάκτησης μιας καρδιάς.
Ο Μαριβώ δεν εκτιμήθηκε όσο του άξιζε στην εποχή του, η αξία του αναγνωρίστικε μετά θάνατον για να φτάσει σε κάποια χρονική περίοδο να είναι ο 5ος πιο πολυπαιγμένος συγγραφέας στην Κομεντί Φρανσαίζ.
Το έργο
Η κληρονομιά παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1736.
Προλογικά να πω ότι δεν πιστεύω στον έρωτα ή ακόμα και στους υπερπόντιους θριάμβους του. Αδιαμφισβήτητα πρεσβεύω ότι οι σημερινοί άνθρωποι δεν ερωτεύονται. Σε ότι αφορά στις περιπτώσεις που αισθάνονται κάτι για το οποίο δεν είναι σίγουροι θα πρέπει να αναρωτηθούν εάν αυτό έχει να κάνει με τον πόθο, το σεξ ή κάτι άλλο. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που νιώθουν κάτι, σίγουρα δεν πιστεύουν ότι πρέπει να το κρύψουν και για ποιόν λόγο άλλωστε. Σαφώς και δεν υπάρχει κανένας λόγος για όλα αυτά. Στην εποχή της ταχύτητας ξεκαθαρίζουν τα πράγματα πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα.
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που άλλαξαν τα πράγματα. Η γυναικεία πονηριά μπορεί ακόμα να υπάρχει αλλά η αυτάρκης και ανεξάρτητη σημερινή γυναίκα με την εντελώς διαφορετική ψυχολογία την έχει ανάγκη πολύ πιο σπάνια και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Ο Μαριβώ μπορεί να είχε μελετήσει τη γυναικεία ψυχολογία αυτήν όμως που δεν υφίσταται σήμερα.
Το έργο μου φάνηκε παρωχημένο, απλοϊκό. Υπάρχουν πολλά παρόμοια στο θέατρο, στον κινηματογράφο και μάλιστα πολύ πιο μοντέρνα. Δεν υπάρχουν σήμερα διαθήκες με όρους που ίσχυαν σε εκείνες τις εποχές. Επίσης δεν υπάρχουν τόσο μεγάλες δυσκολίες στην εξομολόγηση των αισθημάτων. Τα υπόλοιπα όπως οι κοινοτυπίες του ποιος θα παντρευτεί ποιόν, ποιος θα πάρει το μεγάλο χρηματικό ποσό που αποτελεί όρο της διαθήκης (πολλά λεφτά κυρίως σε μια δύσκολη οικονομικά και πολιτικά εποχή της Γαλλίας), νάζια, σκέρτσα υπολογισμοί, εγωισμοί, δισταγμοί, γαμήλια παζάρια και άλλα ανούσια (για να μην πω σαχλά) κουράζουν τον θεατή. Δεν διέκρινα καμία σε βάθος ανάλυση της γυναικείας ή της ανδρικής ψυχολογίας ούτε και κάποια διευκρίνηση των αιτίων που προκαλούσαν τις ερωτικές συνήθειες της εποχής.
Το θέμα, γραμμένο πενήντα περίπου χρόνια πριν από τη γαλλική επανάσταση δείχνει έντονα την ηλικία του. Υπάρχουν βέβαια και έργα που γράφτηκαν περίπου εκατόν πενήντα χρόνια πριν από την «Κληρονομιά» και παίζονται πολύ συχνά, δεν είναι όμως όλοι Σαίξπηρ.
Το έργο στην εποχή του μπορεί να άρεσε και να είχε την αξία του σήμερα όμως νομίζω ότι έχει χάσει και τα δύο.
Συντελεστές
Στη μετάφραση του Ανδρέα Στάικου δεν διέκρινα λάθη αλλά ούτε και απόλαυσα κανένα σπουδαίο λεκτικό πλούτο κάτι για το οποίο πιθανότατα φταίει η αδυναμία της απόδοσης μιας γλώσσας που χάνεται στη μετάφραση. Η σκηνοθεσία του Γιάννη Νταλιάνη δεν νομίζω ότι προσφέρει κάτι το ενδιαφέρον, κάτι το ιδιαίτερο ωστόσο η σκηνή του τέλους με τον καθρέπτη και τα τρία ζευγάρια ήταν πολύ καλή. Τα σκηνικά της Άρτεμις Φλέσσα μου φάνηκαν φλύαρα. Σε ό,τι αφορά στα κοστούμια και πάλι από την Άρτεμη Φλέσσα, έξυπνη είναι η εμφάνιση των γυναικών με τα υποστηρίγματα των φορεμάτων που δεν φορούσαν, παράξενο όμως μου φάνηκε το ότι οι άντρες φορούσαν σορτς! Τα τραγούδια καλύτερα θα ήταν να μην υπάρχουν ή να τα τραγουδούσαν όσοι μπορούν να τραγουδούν σωστά. Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης, Μουσική: Κώστας Λώλος, Κίνηση: Μπίλιω Μαρνέλη, Φωτογραφία-βίντεο: Πάτροκλος Σκαφιδάς, Βοηθός σκηνοθέτη: Χρύσα Νταή
Παίζουν
Η παράσταση είναι μια παραγωγή της ομάδας Zero Gravity που επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Παίζουν οι: Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Νίκος Νίκας, Γιάννης Σοφολόγης, Παρή Τρίκα, Μπίλιω Μαρνέλη, Γιώργος Πατεράκης. Όλοι έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, οι ερμηνείες των Νίκου Νίκα (Μαρκήσιος) και Μαριλίτας Λαμπροπούλου (Κόμισα) ήταν οι καλύτερες
Διάρκεια 90 λεπτά