fbpx

“Το ξύπνημα της άνοιξης” του Φρανκ Βέντεκιντ Θεατρική κριτική

Ο Φράνκ Βέντεκιντ ήταν Γερμανός συγγραφέας θεατρικών και άλλων λογοτεχνικών έργων, σεναριογράφος, δημοσιογράφος και ηθοποιός. Ο γιατρός πατέρας του ο οποίος είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ για πολιτικούς λόγους είχε παντρευτεί στην Αμερική την ηθοποιό μητέρα του. Ο συγγραφέας γεννήθηκε στο Αννόβερο μετά τον επαναπατρισμό των γονέων του στη Γερμανία.
Μολονότι θαυμαστής του Ίψεν και του Στρίντμπεργκ ασχολήθηκε κυρίως με το ταμπού θέμα της σεξουαλικότητας των ανθρώπων και ό,τι αφορά σε αυτό.
Στο πρώτο έργο που έγραψε, «Το Ξύπνημα της νιότης» (1890) καθώς και στο «Το Ξύπνημα της άνοιξης» (Fruehling Erwachen) του 1891 ασχολείται με τα σεξουαλικά θέματα των εφήβων. Σε ένα άλλο έργο του, το «Lulu» περιγράφει τη λαγνεία των γυναικών ενώ στο «Ο Μαρκήσιος του Κάιτ» την ανδρική λαγνεία. Μετά από όλα αυτά δεν ήταν περίεργο που είχε χαρακτηριστεί ως το κακό παιδί της εποχής του. Για ένα διάστημα είχε φυλακιστεί λόγω κάποιων ποιημάτων του. Το ξύπνημα της άνοιξης πρωτοπαρουσιάστηκε στη Γερμανία το 1906. Στις ΗΠΑ παρουσιάστηκε σε μία μόνο παράσταση, στη Νέα Υόρκη το 1917 και κατέβηκε επειδή το περιεχόμενό του θεωρήθηκε ανήθικο. Λόγω του χαρακτήρα τους τα έργα του συγγραφέα σπάνια εκδόθηκαν και σπάνια παρουσιάστηκαν στο θέατρο κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα.

antoniadis
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης

Το έργο

Στην παιδιατρική ασχολούμαστε ιδιαίτερα με την περίοδο της εφηβείας. Υπάρχει εξειδίκευση στην εφηβική ιατρική αλλά και Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής. Ο έφηβος δεν είναι παιδί αλλά ούτε και ενήλικας, είναι κάτι ενδιάμεσο. Οι αλλαγές στο σώμα όπως η τρίχωση του εφηβαίου και των μασχαλών, η διόγκωση των μαστών και ή εμφάνιση της έμμηνης ρήσης στα κορίτσια καθώς και η τρίχωση, η μεγέθυνση του πέους και των όρχεων μαζί με την αλλαγή της φωνής στα αγόρια αποτελούν μοναδικές εξελίξεις στη ζωή του ανθρώπου. Οι ανατομικές διαφορές συνοδεύονται από τις ψυχολογικές ανάμεσα στις οποίες πρωτεύοντα ρόλο έχουν όλα αυτά που αφορούν στη σεξουαλική ζωή των κοριτσιών και των αγοριών. Έχουν γίνει πολλές επιστημονικές μελέτες και ερευνητικές εργασίες με σκοπό να μάθουμε περισσότερα για να αποσοβηθούν ή να προληφθούν σχεδόν όλα τα προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν. Οι γονείς πρέπει να έχουν ενημερωθεί, πρωτίστως από τον παιδίατρο τους, δουλειά του οποίου είναι να τους πληροφορήσει κατάλληλα αλλά και να διαπαιδαγωγήσει σεξουαλικά το ίδιο το παιδί. Παρόμοιες ενημερώσεις πρέπει να γίνονται και στα σχολεία. Είχα την τιμή να συμμετάσχω στην πρώτη μεγάλη ερευνητική εργασία που έγινε στην Ελλάδα τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάστηκαν παγκόσμια. Στη συγκεκριμένη μελέτη υπήρχε και ερώτημα σε ό,τι αφορά στην πρώτη σεξουαλική επαφή, στη γνώση για τα μέτρα αντισύλληψης και πολλά άλλα.


Το fin de siècle, έργο του Βέντεκιντ γραμμένο πριν από 130 περίπου χρόνια! αποτελεί κριτική στις αντιλήψεις της εποχής εκείνης σε ότι αφορά στο σεξ αποκαλύπτοντας και τη σημασία του ό,τι δεν μπορείς να πας κόντρα στη φύση. Η καταπίεση από την οικογένεια, η οποία ακολουθεί παντελώς λανθασμένες μεθόδους, το σχολείο και την κοινωνία, όταν ξεπερνά κάποια όρια νομοτελειακά καταλήγει σε ολέθρια αποτελέσματα (αυτοκτονίες, αμβλώσεις, ομοφυλοφιλία, δυστυχία και πολλά άλλα) Για αυτό και το έργο έχει τον υπότιτλο «Μια παιδική τραγωδία).
Σε σχέση με όλα αυτά παρουσιάζονται: σεξ σε μικρές ηλικίες, σαδομαζοχισμός, κακοποίηση από τους γονείς, αυνανισμός, λεσβιακή σχέση, βιασμός και πολλά άλλα που συμβαίνουν σε μια ομάδα καταπιεσμένων εφήβων που δεν έχουν την πρέπουσα ενημέρωση από τους γονείς τους. Ήταν λοιπόν πολύ φυσικό την εποχή εκείνη το έργο να χαρακτηριστεί ως άσεμνο, παντελώς ανήθικο και εξαιρετικά προκλητικό τόσο που θα μπορούσε να βλάψει τα πουριτανικά χρηστά ήθη της τότε κοινωνίας.
Όλα αυτά παρουσιάζονται αποσπασματικά σε ολιγόλεπτες σκηνές που ακολουθεί η μία την άλλη μέσα από τις σχέσεις των νεαρών παιδιών. Τονίζεται δε η παντελώς λανθασμένη και ψυχρή στάση της μητέρας.

Το έργο σίγουρα είχε την αξία του στην εποχή της σεμνοτυφίας που επικρατούσε στη Γερμανία αλλά και σε όλο σχεδόν τον δυτικό κόσμο. Εκείνο που δεν ξέρω είναι ποια μπορεί να είναι η αξία και η σημασία του στη σημερινή εποχή; Στον εικοστό πρώτο αιώνα της πλήρους σεξουαλικής απελευθέρωσης των δυτικών κοινωνιών σε τι θα μπορούσε να βοηθήσει εκτός από το να μας ενημερώσει για το πως ήταν τα πράγματα κάποτε. Σήμερα όμως με όλα αυτά που έχουν γίνει στο θέμα της σεξουαλικής αγωγής των νέων, νομίζω ότι στο έργο μοιάζει να μιλάμε για τα «περσινά ξινά σταφύλια». Όταν υπάρχουν τόσα πολλά περιοδικά με ημίγυμνες ή και ολόγυμνες γυναίκες στα εξώφυλλα τους (η δημοσίευση γυμνών φωτογραφιών σε περιοδικά ήταν απαγορευμένη μέχρι το 1960), όταν σε όλα τα ΜΜΕ υπάρχουν σκηνές αρκετά προκλητικές έως ελαφρά πορνογραφικές, όταν στο διαδίκτυο μπορεί ο κάθε νέος να δει ότι θέλει (χωρίς αυτό να είναι κακό) νομίζω πως το ανέβασμα παρόμοιων έργων δεν είναι τουλάχιστον καθόλου επίκαιρο και ούτε έχει κάποια σημασία ή αξία.
Το Θέατρο του Νέου Κόσμου μας έχει δώσει θαυμάσιες παραστάσεις για αυτό και έχει δικαίωμα σε κάποιες αποτυχίες. Με λύπη μου το γράφω σεβόμενος τον κόπο και τον μόχθο όλων όσων εργάστηκαν. Το θέμα παρωχημένο. Μια παράσταση βαρετή, ασύνδετη, κουραστική με άσκοπα αργούς ρυθμούς που το άφθονο σόφτ πορνό δεν μπορεί να τη σώσει. Δεν είμαι καθόλου μα καθόλου σεμνότυφος αλλά και καθόλου δεν νομίζω ότι υπήρχε ανάγκη να ντύνονται και να ξεντύνονται ή και να στέκονται τελείως γυμνοί κάποιοι ηθοποιοί χωρίς να προσφέρουν τίποτα (το γυμνό ποτέ δεν με ενοχλεί όταν μπαίνει εκεί που πρέπει και για όσο πρέπει) . Ακόμα και η σκηνή με τον αυνανισμό των δύο ανδρών δεν είχε καμία ομορφιά. Δεν νομίζω ότι πρέπει να γράψω περισσότερα μια και από όσα έγραψα γίνεται αντιληπτό ότι η παράσταση δεν μου άρεσε.

Συντελεστές:

Στη μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα δεν διέκρινα κανένα λάθος.
Για τη Διασκευή (Γκελυ Καλαμπάκα, Δημητρης Καραντζάς)
και τη Σκηνοθεσία (Δημήτρης Καραντζάς) δεν νομίζω ο,τι χρειάζεται να αναφέρω κάτι άλλο εκτός από αυτά που γράφω παραπάνω
Τα Σκηνικά της Άρτεμις Φλέσσα μολονότι δεν άρεσαν σε πολλούς δεν τα βρήκα λανθασμένα. Τα Κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη δεν ήταν κακά.
Η Μουσική του Κορνήλιου Σελαμσή σχεδόν ανύπαρκτη.
Ο Σχεδιασμός φωτισμών του Αλέκου Αναστασίου σωστός
Επιμέλεια κίνησης: Χρήστος Παπαδόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Γκέλυ Καλαμπάκα

Παίζουν
Βαγγέλης Αμπατζής, Ασημίνα Αναστασοπούλου, Κορίνα-Άννα Γκουγκουλή
Γιώργος Δικαίος, Αναστάσης Λαουλάκος, Μάνος Πετράκης, Νάνσυ Σιδέρη
Μαρία Σκουλά.
Όλοι τους αναγκαστικά ακολουθούσαν τις σκηνοθετικές οδηγίες. Μερικοί έδιναν την εντύπωση πως διάβαζαν κάποιο κείμενο που είχαν αποστηθίσει.
Διαρκεια : 100 ‘

Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 15 ετών.

Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr

Σχολιάστε

Θέατρο - mytheatro.gr