Δημήτρης Κεχαϊδης (1933-2005) – Ελένη Χαβιαρά
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Ο Δημήτρης Κεχαϊδης κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Νομική Αθήνας έγραψε τα πρώτα θεατρικά του έργα τα οποία ακολούθησαν πολλά άλλα. Τα έργα του είχαν την τύχη να παρουσιαστούν στο Θέατρο Τέχνης από τον μεγάλο Κάρολο Κουν ο οποίος και σκηνοθέτησε τα περισσότερα. Επίσης έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα από το Εθνικό Θέατρο, το ΚΘΒΕ, διάφορα ΔΗΠΕΘΕ και άλλους επαγγελματικούς θιάσους αλλά και στο εξωτερικό: Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία κτλ. Κάποια από αυτά μεταδόθηκαν από το ραδιόφωνο και προβλήθηκαν στην τηλεόραση. Η γεννημένη στην Αίγυπτο Ελένη Χαβιαρά σπούδασε στη δραματική σχολή του Πέλου Κατσέλη και παράλληλα αγγλική φιλολογία.
Εργάστηκε αρχικά ως ηθοποιός και αργότερα ως καθηγήτρια θεατρικής λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής στο Αγγλικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκτός από το θεατρικό της έργο έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή και έχει γράψει μελέτες και μονογραφίες. Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων δίδαξα από έδρας, ανέφερα σε τηλεοπτικές μου παρουσιάσεις, δημοσίευσα κείμενά σε περιοδικά και στο διαδίκτυο αλλά και έγραψα σε βιβλία μου, τη σημασία της αλλαγής της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία. Όπως όλοι πολύ καλά ξέρουμε, πριν από μερικές δεκαετίες, οι γυναίκες τελείωναν το δημοτικό, την υποχρεωτική για τότε εκπαίδευση και μετά το πολύ πολύ να μάθαιναν κοπτική ραπτική, λίγο πιάνο (και μην αναρωτιέστε για το πώς γίνετε το λίγο πιάνο, γίνετε) και ίσως κάτι ελάχιστο από μια ξένη γλώσσα (οι πολύ προχωρημένες). Αργότερα τελείωναν το λύκειο, θεωρούντο μορφωμένες και πράγματι στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν.
Σε ό,τι αφορά στην επαγγελματική τους αποκατάσταση, κάποιες δούλευαν για ένα διάστημα, συνήθως για να μαζέψουν προίκα και όταν βρισκόταν ο κατάλληλος σταματούσαν να εργάζονται. Με το πέρασμα των χρόνων και την εξέλιξη που ακολούθησε η γυναίκα άρχισε να μορφώνεται σε βαθμό τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, να μαθαίνει γλώσσες και να κάνει καριέρα. Όλα όπως και οι άνδρες, ίσος προς ίσον. Έτσι η γυναίκα μπήκε στην παραγωγή με θαυμαστά επιτεύγματα. Δεν είναι μόνο η μόρφωση και η επαγγελματική αποκατάσταση αλλά σε ένα ποσοστό υπήρξε και καλλιέργεια (για πολλοστή φορά να τονίσω πως άλλο η μόρφωση και άλλο η καλλιέργεια).
Τα παραπάνω πολύ αξιόλογα επιτεύγματα των γυναικών έφεραν πολλές αλλαγές άλλες για καλύτερα και άλλες για χειρότερα αλλά αν προσπαθήσουμε να κάνουμε περισσότερες αναλύσεις το κείμενο θα είναι πολύ μεγάλο και θα περάσει τα όρια μιας συνήθους κριτικής θεάτρου. Στο έργο τους «Με δύναμη από την Κηφισιά» ο Κεχαϊδης και η σύζυγος του Χαβιαρά παρουσιάζουν τέσσερις μεγαλοαστές γυναίκες, από την Κηφισιά που συμβολίζει τα πλούσια βόρεια προάστια. Η μόρφωση των γυναικών αυτών δεν γίνεται γνωστή, οι δύο εργάζονται σε δικές τους μικροεπιχειρήσεις αλλά δεν μοιάζει να είναι φανατικές σε ό,τι αφορά στις επαγγελματικές τους ασχολίες.
Πλήττουν, αερολογούν, κενολογούν, ασχολούνται με τα ασήμαντα, τιποτολογούν. Το μόνο που θεωρούν σημαντικό και αυτό που κυρίως τις ενδιαφέρει είναι το αρσενικό. Είναι βέβαιο πως στις μέρες μας για έναν πολύ σημαντικό αριθμό γυναικών κάθε ηλικίας η εύρεση συντρόφου, ερωτικού, φιλικού, ακόμα και πλατωνικού είναι κάτι πολύ δύσκολο, εν μέρει για τους λόγους που προανέφερα όπως και για πολλούς άλλους λόγους. Έτσι οι γυναίκες του έργου μιλάνε συνέχεια για τους άντρες που έχουν ή και που δεν έχουν, σε όλες όμως τις περιπτώσεις για επιφανειακές σχέσεις, για ασήμαντα πρόσωπα και ατυχείς επιλογές. Οι εικόνα μου θύμισε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, μια ιδιαίτερα επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά που βλέπουνε (και πολλοί δεν βλέπουμε) στην τηλεόραση. Το έργο, γραμμένο το 1995, κυλάει με γρήγορο και έξυπνο διάλογο, σε καθημερινή γλώσσα, ο οποίος περιλαμβάνει αρκετά ενδιαφέροντα λεκτικά ευρήματα.
Ότι λέγετε έχει σχέση με το υπαρξιακό κενό των χαρακτήρων καθώς και τα αδιέξοδά τους με πάντα την ελπίδα διαφυγής σε κάποιο εξωτικό προορισμό. Λόγω της επιφανειακής τους μόρφωσης σίγουρα δεν έχουν ακούει ή διαβάσει το ποίημα του Καβάφη για τη ζωή που όχι μόνο στην κόχη τούτη τη μικρή αλλά σε όλη τη γη τη χάλασες. Όπως και να είναι έχοντας αναπτύξει μια οριακή ψυχοπαθολογία και προσπαθώντας σε κάποιες περιπτώσεις να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά και ψυχικά τους αδιέξοδα καταφεύγουν στα φάρμακα, στη βουλιμία και στα νευρωσικού τύπου λεκτικά ξεσπάσματα.
Κάπως έτσι εξελίσσεται το έργο κάτι μεταξύ κωμωδίας και τραγωδίας, μόνο που μάλλον πιο πολύ θα το έλεγα τραγωδία με κωμικά στοιχεία και χιούμορ. Κωμωδία μπορεί να μοιάζει επιφανειακά, στο βάθος όμως πρόκειται για τραγωδία. Είχα την τύχη να δω το έργο στο πρώτο του ανέβασμα το 1995, από τον Λευτέρη Βογιατζή, στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Είχα την τύχη να το ξαναδώ τώρα, στο ανέβασμά του από το Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Συγκρίσεις μετά από δώδεκα χρόνια δεν νομίζω ότι μπορώ ή πρέπει να κάνω.
Συντελεστές- Κριτική
Η σκηνοθεσία του Καραντζά είναι πολύ καλή. Τα κάπως κιτς σκηνικά της Άρτεμις Φλέσσα, εξυπηρετούν την παράσταση, χωρίς να προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο. Τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη σωστά. Ο μουσικός σχεδιασμός του Κορνήλιου Σελαμσή καθώς και ο σχεδιασμός φωτισμών του Αλέκου Αναστασίου δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα. Βοηθός σκηνοθέτη-Επιμέλεια βίντεο: Γκέλυ Καλαμπάκα, Σχεδιασμός κομμώσεων: Talkin’ Heads. Βοηθός σκηνογράφου : Ιωάννα Ρανπαούνη. Βοηθός ενδυματολόγου: Ιφιγένεια Νταουντάκη. Βοηθός Φωτιστή: Μαριέττα Παυλάκη. Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου. Παίζουν Ευδοξία Ανδρουλάκη, Εμιλυ Κολιανδρή, Λυδία Φωτοπούλου, Γαλανή Χατζηπασχάλη. Όλες εξαιρετικές στους ρόλους τους, ερμηνεύουν πιστά τις γυναίκες σε απόγνωση. Στην περίπτωση της Λυδίας Φωτοπούλου η πείρα κάνει τη διαφορά.
Εξαιρετική Κριτική!