Με αφορμή τον πρωταγωνιστικό ρόλο της στο Ορλάντο της Βιρτζίνια Γούλφ και μας μιλά για που ανεβαίνει στο Θέατρο Τόπος Αλλού σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή, η Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου παραχώρησε μια συνέντευξη στο Mytheatro, αναλύοντας τις ιδιαιτερότητες του ρόλου της. Η Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου, απόφοιτος της Δραματικής σχολής Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κούν και απόφοιτος του τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών, είναι μι ηθοποιός που μετά από πολλούς ρόλους στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση και πολλές διακρίσεις, συναντιέται με την ένα ρόλο πρόκληση και περιπέτεια.
- Κείμενο Κάτια Σωτηρίου
Κ.Σ. Ο Ορλάντο είναι ένα πλάσμα χωρίς τους συνηθισμένους ανθρώπινους περιορισμούς του γήρατος και του θανάτου. Τι σας ξύπνησε προσωπικά η διεργασία ανακάλυψης του ρόλου?
Τ.Π. Ο Ορλάντο είναι ένα πλάσμα που διατρέχει τους αιώνες. Εκμηδενίζει το χρόνο όχι υπερβαίνοντας τον αλλά αγνοώντας τη δύναμη του να περιορίζει τη ζωή του ήρωα. Στην αρχή του έργου ο Ορλάντο είναι ένα αγόρι μόλις δεκαέξι ετών, μελαγχολικό, οκνηρό, λατρεύει τη μοναξιά και είναι αφοσιωμένο στην ποίηση. Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα στην Ελισαβετιανή Εποχή. Το έργο και η παράσταση μας τελειώνει το 1928 όταν ο Ορλάντο είναι πλέον τριάντα έξι ετών, μια σύγχρονη γυναίκα που έχει καταφέρει να εκδώσει κάποια ποιητική συλλογή με επιτυχία και μέσα στους αιώνες έχει καταφέρει να διαμορφώσει τη δική της φιλοσοφία για τη ζωή. Η Γούλφ λοιπόν χρησιμοποιεί τη φόρμα της αλληγορίας για να πετύχει αυτό το σκοπό, κάτι που την εποχή εκείνη προκάλεσε σύγχυση και διαμαρτυρίες. Δουλεύοντας και μελετώντας ένα τέτοιο ρόλο η πρόκληση ηταν μεγάλη καθώς το τοπίο που είχαμε να κινηθούμε ήταν για μας ένας παραμυθένιος και φανταστικός χωροχρόνος, μια άχρονη αλλά ταυτόχρονα και συγκεκριμένη χωροχρονική διάσταση. Ταξιδεύεις μαζί με τον Ορλάντο σε τόπους μακρινούς, με μυρωδιές από την Ελισαβετιανή εποχή, τα μπαχάρια της Ανατολής μέχρι και τους καπνούς της ατμομηχανής και τη φασαρία του 20ου αιώνα. Μακριά από το φόβο του γήρατος, της εγκατάλειψης και του θανάτου. Μια απελευθέρωση θα έλεγα και χρησιμοποιώντας τα λόγια της Γούλφ, «Κουράστηκα, μετα από τρείς αιώνες κατάφερα να γίνω μόλις τριάντα έξι χρονών. Πέρασε ο χρόνος από πάνω μου, έζησα το παρόν και ήταν μακρύ, ατέλειωτο, το παρόν…»
Κ.Σ Πως θα περιγράφατε τον/την Ορλάντο εσείς?
Τ.Π. Πρόκειται για ένα μυθιστορηματικό χαρακτήρα τόσο πλούσιο και πλήρη που κατά τη διάρκεια των αναγνώσεων και των προβών μαγευόμουν από τις αλλεπάλληλες εναλλαγές και διακυμάνσεις τόσο στο επίπεδο της ανάγνωσης όσο και στο ερμηνευτικό. Διακατέχεται από έναν πλούτο συναισθημάτων και εναλλαγών διάθεσης. Τη μια ερωτεύεται με πάθος, μιλάει γαλλικά γιατί θεωρεί τη γλώσσα του υπερβολικά απλή για να απευθυνθεί στη Σάσσα με αυτή τη γλώσσα… Την άλλη όμως μελαγχολεί, βυθίζεται σε ύπνο επτά ημερών γιατί δε μπορεί να αντέξει την προδοσία του έρωτα και της αγάπης… Αυτό το στοιχείο με άγγιξε βαθύτατα, αυτός ο ρομαντισμός που εκλείπει στις μέρες μας. Είναι ένας χαρακτήρας που αφοσιώνεται με πάθος στη συγγραφή, στον έρωτα, στη στάση του απέναντι στη ζωή. Αυτή η άνευ όρων αφοσίωση και ελευθερία είναι κατά την προσωπική μου γνώμη και η γοητεία αυτού του ρομαντικού ήρωα.
Κ.Σ Που τοποθετεί την ηρωίδα η δική σας παράσταση και πως ξετυλίγει την ιστορία της?
Τ.Π Μετά τον δεύτερο ύπνο ο Ορλάντο μεταμορφώνεται σε γυναίκα. «Η ουσία είναι ότι ο Ορλάντο έζησε άντρας για τριάντα χρόνια και μετά έγινε και παρέμεινε γυναίκα. Τέλος» Στο σημείο αυτό στην παράσταση μας επιλέξαμε να δείξουμε τη μεταμόρφωση με έναν ιδιαίτερα ποιητικό τρόπο, μια μεταμόρφωση μπροστά σε έναν καθρέφτη, όπου η Ορλάντο αντικρύζει για πρώτη φορά το «άλλο» της σώμα. Εκεί τοποθετούμε και την ουσιαστική αλλαγή, το πέρασμα από τον άνδρα στη γυναίκα, από τη μια φύση στην άλλη. Μετά από τη μεταμόρφωση αυτή η ιστορία και η παράσταση μας αποκτά άλλο ρυθμό, άλλη διάσταση. Όλα αποκτούν μια «κανονικότητα» θα τολμούσα να πω. Γίνεται ένα πλάσμα που ακούμε τον παλμό της καρδιάς και τις ανησυχίες της. Συμπάσχουμε με έναν τρόπο στην μετέπειτα πορεία της. Ερωτεύεται τον άνδρα, αποκτά μαζί του ένα παιδί και τον χάνει…. Πάλι μένει μόνη. «Πως να παρηγορηθεί η Ορλάντο με μια βέρα να σφίγγει το μεσαίο δάχτυλο του αριστερού χεριού…»
Κ.Σ Πόσο μπορεί ένα κείμενο τέτοιο να έχει σύγχρονες αναφορές?
Τ.Π Σε αυτό το σημείο λοιπόν έγκειται και η σημαντικότητα αυτού του μεγάλου και προοδευτικού για την εποχή του έργο. Δημοσιευμένο το 1928 δε παύει να είναι σύγχρονο και επίκαιρο. Είναι ένα έργο που μιλάει για την ελευθερία σε κάθε επίπεδο, την ελευθερία στον έρωτα, στα συναισθήματα, στο φύλο, ελευθερία στις επιλογές του ανθρώπου. Στην εποχή μας πασχίζουμε ακόμα να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα σε όλα τα επίπεδα, στιγματιζόμαστε ανα πάσα στγμή και λογοδοτούμε για τις προσωπικές μας επιλογές, για τα θέλω μας και τις προσωπικές μας αναζητήσεις. Πολλοί νέοι άνθρωποι προσπαθούν να «υπάρξουν» μέσα σε μια κοινωνία που ακόμα δε μπορεί να αποδεχτεί τον όρο ομοφυλόφιλος και εκεί έρχεται η καταπίεση, μια μάστιγα που τρώει σα σαράκι κάθε γενιά. Η Βιρτζίνια Γούλφ μίλησε για αυτά τα θέματα και τα αποτίναξε με έναν τόσο ποιητικό τρόπο που την καθιστά σημαντική και απαραίτητη για την εποχή μας.
Κ.Σ Πολλοί λένε πως είναι ένα έργο φεμινιστικό. Πως βλέπετε εσείς τη σχέση του με την ανάγκη της γυναίκας για νέο αυτοπροσδιορισμό μεσα σε μια κοινωνία που της επιτίθεται σε κάθε επίπεδο ξανά?
Τ.Π Πρόκειται για ένα έργο που φωτίζει και τις δύο φύσεις μας. Όλοι μας έχουμε και τις δύο φύσεις, το αρσενικό και το θηλυκό στοιχείο. Ο Φρόυντ σε μελέτες του διερωτάται «Τι είναι αυτό που θέλει μια γυναίκα». «Είμαστε υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε ότι το μικρό κορίτσι είναι ένας μικρός άνδρας. Καθώς το κορίτσι μεγαλώνει συνειδητοποιεί ότι υστερεί έναντι των αγοριών επειδή είναι ευνουχισμένη και έτσι περνάει από αυτή την πρώτη ανώριμη φάση της σεξουαλικότητας της στην δεύτερη και πιο ώριμη που είναι πραγματικά γυναικεία». Η Ορλάντο ως γυναίκα πια παύει να έχει τα πλεονεκτήματα που απολάμβανε ως άντρας. Χάνει την περιουσία της και μόνο αν φέρει στον κόσμο ένα γιό θα καταφέρει να κερδίσει ξανά όσα έχασε… Ακόμα και το θέμα της ενδυμασίας, είναι κάτι που η Γουλφ του έδωσε μεγάλη σημασία. Τα ασφυκτικά και στενά κρινολίνο την υποχρέωναν να υιοθετεί μια περίεργη στάση και της στερούσαν όλες τις ελευθερίες που απολάμβανε στα αντρικά παντελόνια. Οι κινήσεις πλέον πρέπει να είναι ελεγχόμενες, πειθαρχημένες και συμβατές με την εποχή. Έτσι γυναίκα ούσα πρέπει να είναι αγνή, υπάκουη, αρωματισμένη, να σερβίρει τσάι, να φλερτάρει και να κολακεύει έναν άντρα ακόμα και όταν το απεχθάνεται. Πρέπει να μπορεί να ολοκληρώνει επιτυχώς μια σειρά διαφορετικών ρόλων που της έχει φορέσει η κοινωνία. Στην παράσταση μας παρεμβάλλεται ένα μικρό απόσπασμα, σαν ιντερμέδιο, που η Ορλάντο φορώντας ένα απλό σημερινό λευκό φόρεμα μιλάει και απευθύνεται στο κοινό για όλα αυτά τα κλισέ της εποχής. Πρόκειται για ένα, εξαιρετικό μονόλογο που έγραψε ο Νίκος Καμτσής. Με την χορογράφο της παράστασης μας Κάλλια Θεοδοσιάδη δουλέψαμε πολλές ώρες ώστε να φωτίσουμε αυτό το σημείο και να σωματοποιηθεί αυτή η φωνή της γυναίκας, να περάσει σαν κάτι άρρηκτα συνδεδεμένο με το σώμα και τη φωνή, το λόγο. Η εξαιρετική μουσική του Κώστα Χαριτάτου έντυσε αυτό το μονόλογο και ολοκλήρωσε αυτό το εγχείρημα.
Κ.Σ Τι σας τράβηξε στο θέατρο?
Τ.Π Το έναυσμα, την αρχική ώθηση την πήρα από την οικογένεια μου. Αυτή είναι η αφετηρία μου.. Θυμάμαι να πηγαίνουμε με τους γονείς μου σε παραστάσεις, θεατρικές αλλά και μουσικές όπου αυτό ήταν εφικτό. Πάντα ένα πικ απ έπαιζε μουσική στο σπίτι. Αρκετά νωρίς, πριν την εφηβεία άρχισα να παρακολουθώ μαθήματα θεάτρου στο πολιτιστικό κέντρο της γειτονιάς μου, θυμάμαι περίμενα να έρθει το Σαββατοκύριακο να πάω στα μαθήματα και να παίζουμε με τους φίλους μου, να υποδυόμαστε ρόλους! Μετά ήρθε η Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ένα τμήμα με έντονη θεατρική πρακτική κατάρτιση και μετα το Θέατρο Τέχνης. Και ετσι όλα πήραν το δρόμο τους. Θεωρώ πως στάθηκα αρκετά τυχερή, συναντήθηκα με σπουδαίους ανθρώπους του θεάτρου, Peter Stein, Β.Παπαβασιλείου, Ν.Μαστοράκης, Σ.Σπυράτου, L.Tsoulanze, Μ.Αδαμάκη ,Ν.Καμτσής, Θ.Μουμουλίδης κ.α . Μέσα από τη δουλειά μας έχουμε τη δυνατότητα να μεταφερόμαστε σε άλλους τόπους, να συναντάμε διαφορετικούς ανθρώπους και όλο αυτό παρά τις δυσκολίες προσφέρει μια εσωτερική ολοκλήρωση. Κυρίως η συναναστροφή και οι συναντήσεις με διαφορετικούς ανθρώπους σε αυτό το επάγγελμα είναι το μεγαλύτερο κέρδος.. Έχω κρατήσει και διατηρώ μέχρι σήμερα πολύ στενές σχέσεις με ανθρώπους του θεάτρου, έχω πολύ καλούς φίλους ηθοποιούς και αυτό μου δίνει δύναμη να συνεχίζω..
Κ.Σ Έχοντας τελειώσει ένα μεγάλο σχολείο, όπως το Θέατρο Τέχνης, τι ελπίζετε για το θέατρο στην Ελλάδα, και για τον εαυτό σας μέσα σε αυτό στο μέλλον?
Τ.Π Πάντα πίστευα πως το επίπεδο της υποκριτικής στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό. Έχουμε πολύ καλούς σκηνοθέτες και πολύ ταλαντούχους ηθοποιούς. Το βλέπουμε στις εκατοντάδες παραστάσεις που ανεβαίνουν κάθε σεζόν τόσο στους κρατικούς φορείς, στο Εθνικό και στο Κρατικό αλλά και στις περισσότερες από τις ιδιωτικές σκηνές. Υπάρχουν πολλές ομάδες που δημιουργούν εξαιρετικές παραστάσεις με κόπο, μεράκι και αγάπη για το θέατρο. Τα τελευταία χρόνια έχουν υπερδιπλασιαστεί και οι τηλεοπτικές παραγωγές με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι ηθοποιοί να μπορούν να εργασθούν. Στον κινηματογράφο γίνονται επίσης εξαιρετικές ταινίες και σειρές τα τελευταία χρόνια αν και τα μέσα είναι πενιχρά. Μετά από μια τριετία τόσο δύσκολη ,η μεταcovid εποχή δείχνει πιο αισιόδοξη από ποτέ. Αυτό κρατάω λοιπόν, ότι κάτω από δύσκολες εποχές, κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που αλλάζουν, το θέατρο παρέμεινε και παραμένει στη θέση του. Αυτό εύχομαι και σε προσωπικό επίπεδο, να μπορώ πάντα να κάνω αυτό που αγαπώ ,με συνθήκες αξιοπρεπείς και όμορφες συνεργασίες.
Σας Ευχαριστούμε!
Λίγα λόγια για τον Ορλάντο
Η ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ ΓΟΥΛΦ, όταν το 1928 γράφει τον Ορλάντο, είναι γοητευμένη από την Βίτα- Σάκβιλ Γουέστ, την οποία γνώρισε το 1922 και συνδέθηκε στενά μαζί της ως το 1925. Η Βίτα είναι μια αριστοκράτισσα. Ενσαρκώνει στα μάτια της Βιρτζίνια όλη την σειρά των προγόνων της. Είναι όμορφη, βέβαιη για τη δύναμή της και σαγηνεύει εξίσου άντρες και γυναίκες. Μια αμαζόνα. Η Βιρτζίνια ανάμεσα σε δύο μυθιστορήματα, παίζοντας σχεδόν, θα ριχτεί σ’ ένα μύθο που θα εξυμνήσει, παίρνοντας κάθε ελευθερία, την ωραία φίλη της και θα την ταξιδέψει από την Ελισαβετιανή Αγγλία στην Αγγλία των χειραφετημένων γυναικών. Η πρώτη έκδοση του Ορλάντο θα εικονογραφηθεί από μια προσωπογραφία της Βίτα-Ορλάντο με διπλή σειρά μαργαριτάρια στο λαιμό, βλέμμα απόμακρο και γυμνό ώμο. Όπως ομολογεί η ίδια η Βιρτζίνια έγραψε τη μαγική φράση «Ορλάντο, μια βιογραφία» και, από κει κι έπειτα, προχώρησε με μια ελαφράδα πνεύματος και μια ξεγνοιασιά σπάνιες για κείνη.
Σκηνοθετικό σημείωμα:
Η Βιρτζίνια Γούλφ δεν χρειάζεται συστάσεις. Εύθραυστη, τολμηρή, τελειομανής και
ρηξικέλευθη, δημιούργησε καινούριες, νεωτερικές φόρμες. Έρωτας, ποίηση, απιστία, προδοσία,
μοναξιά είναι τα θέματα που κατακλύζουν το έργο της. Χτίζει αξίες και υποσκάπτει τις
συμβάσεις της εποχής της με το υποδόριο, φλεγματικό και βιτριολικό ύφος της. Η παράσταση
του ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ φιλοδοξεί να αξιοποιήσει όσο περισσότερο μπορεί, αυτόν τον πλούτο.
Αφήνεται σ΄ αυτή την περιπέτεια και διατρέχει αυτούς τους πέντε αιώνες (από τον 16 ο αιώνα
μέχρι τις μέρες μας). Είναι ένα ταξίδι του ανθρώπου, του ανθρώπινου πολιτισμού και των
ανθρώπινων σχέσεων. Οι σταθμοί πολλοί, τα στοιχήματα και τα διλήμματα πολλά: τέχνη και
πραγματική ζωή, ρεαλισμός και ρομαντισμός, έρωτας και προδοσία, κωμωδία και δράμα. Πάνω
στη σκηνή στήνεται ένα θέαμα, όπου όλα μπερδεύονται. Τα ερωτηματικά και οι αμφιβολίες,
υπέρτατες υπαρξιακές αξίες-που διαλύει στο τέλος η ίδια η Βιρτζίνια Γούλφ.
Το «ΟΡΛΑΝΤΟ» είναι ένας ύμνος τόσο στην γυναίκα, όσο και στον άνδρα. Είναι ένας ύμνος στην
δημιουργία, την ποίηση και την τέχνη. Στην τέχνη του έρωτα, στην τέχνη της ζωής.
Νίκος Καμτσής
Η ταυτότητα της παράστασης
ΟΡΛΑΝΤΟ
της Virginia Woolf
Διάρκεια: 110 λεπτά
Συντελεστές:
Πρωτότυπη θεατρική απόδοση – σκηνοθεσία – σκηνικά: Νίκος Καμτσής
Κοστούμια: Μίκα Πανάγου
Μουσική: Κώστας Χαριτάτος
Επιμέλεια κίνησης: Κάλλια Θεοδοσιάδη
Σχεδιασμός φωτισμού: Γιάννης Ζέρβας
Video – video editing: Αντώνης Κουκούβελας
Μακιγιάζ: Διονυσία Κωνσταντίνου
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Μαρία Παπαμελετίου
Επικοινωνία – δημόσιες σχέσεις: Ράνια Παπαδοπούλου
Social Media: Αφροδίτη Καφέτση
Φωτογραφίες: Γιώργος Κρίκος
Παραγωγή: Θέατρο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ
Ερμηνεύουν (αλφαβητικά): Θοδωρής Ελευθεριάδης, Γιάννης Ζέρβας, Λαμπρινή Θάνου,
Χάρης Λογγαράκης, Ασημένια Παπαδοπούλου, Μαριάνθη Φωτάκη.